In de 19e eeuw ontstond er een nationaal Litouws bewustzijn dat in 1830-31 en 1863-64 tot kortstondige opstanden leidde. Deze opstanden waren ook ingegeven door het feit dat de Litouwers hoofdzakelijk boeren waren en boeren in het tsarenrijk tot 1861 de status van lijfeigenen hadden. Beide opstanden mislukten en tienduizenden..Lees verder

In de tachtiger jaren van de 19e eeuw kwamen nationalistische gevoelens weer bovendrijven, met name bij de intelligentsia. Zij eisten aanvankelijk meer zelfbestuur en tijdens de Revolutie van 1905 zelfs volledige autonomie. In 1905 ontstond er in heel Rusland veel onrust onder de bevolking (met stakingen en demonstraties) en dat..Lees verder

In 1915, tijdens de Eerste Wereldoorlog, werd Litouwen bezet door de Duitsers. Toen deze oorlog ten einde kwam, was de internationale verwarring – mede door het instorten van tsaristisch Rusland – groot. Hier profiteerde Litouwen van, het verklaarde zich in 1918 onafhankelijk en werd een republiek (maar verloor de historische..Lees verder

In 1939 werd het Molotov-Ribbentroppact bekrachtigd, een verbond dat tot stand kwam na geheime ontmoetingen tussen Josef Stalin en Adolf Hitler. In dit pact werd het grondgebied dat zich bevond tussen Duitsland en de Sovjet-Unie door beide landen verdeeld. Hitler kon zo Polen bezetten zonder gestoord te worden door de..Lees verder

Op 15 juni 1940 werd Litouwen overlopen door het Rode Leger. De Sovjets installeerden meteen een pro-communistische regering. Op 21 juli 1940 trad Litouwen tot de Sovjet-Unie toe als de Socialistische Sovjet Republiek Litouwen. Onder het Sovjetbewind volgde al snel radicale politieke en economische veranderingen en bovendien barstte de stalinistische..Lees verder

Na de aanval van Hitler op Rusland werd Litouwen van 1941-1944 door de Duitsers bezet. Sommige Litouwers zagen dat eerder als bevrijding en werkten samen met de Duitsers. In de Duitse bezettingsjaren werd het overgrote deel van de circa 200.000 Litouwse Joden omgebracht, merendeels bij massaslachtingen in de bossen rond..Lees verder

In 1944 werd het land opnieuw ‘bevrijd’. Het Rode Leger was terug. Tot 1990 zou Litouwen wederom een Sovjetrepubliek zijn, met Vilnius als hoofdstad. Tienduizenden Litouwers waren voor het naderende Rode Leger uitgeweken naar het westen. Andere Litouwers, als ‘vijandige elementen’, gedeporteerd naar kampen in het oosten. Zij werden ‘vervangen’..Lees verder

Als Sovjetrepubliek werd de Litouwse economie op de bekende centralistische wijze ingericht. Zo werd de landbouw tussen 1947 en 1951 volledig gecollectiviseerd, en men kreeg van de apparatsjiks grootschalige industrieën opgedrongen. Religie werd verboden, priesters en vrij­denkers werden afgevoerd en er heerste een uiterst conservatief bewind. Het laatste droeg ertoe..Lees verder

De onvrede onder de Litouwse bevolking kwam aan de oppervlakte tijdens de glasnost en perestroika die door Sovjetleider Gorbatsjov was ingezet. De eerste Baltische dissidenten gingen in 1987 de straat op om te protesteren tegen de Sovjetinvloed. In 1988 werd de Litouws nationalistische Sajudisbeweging opgericht. In mei 1989 werd de..Lees verder

Op 11 januari 1991 bestormden afdelingen van het Sovjetleger de kort tevoren opgeleverde tv-toren van Vilnius en hielden deze kort bezet. Hierbij vielen dertien doden. Deze poging van de Sovjets om het tij te keren, mocht niet baten. Nadat in februari 1990 vrije verkiezingen werden gehouden en het Volksfront een..Lees verder