Noord-macedonië

In de oudheid werd het grootste gedeelte van de Republiek Noord-Macedonië bewoond door Thracische en Illyrische stammen. Maar de naam Macedonië doet waarschijnlijk het meest denken aan Grieks-Macedonië, een historische regio die grote delen van Noord-Griekenland en het zuiden van Noord-Macedonië besloeg. Dit gebied zou een belangrijke rol spelen in de wereldgeschiedenis, aangezien Alexander de Grote – als koning van Macedonië – vanuit hier met zijn legers oostwaarts trok. Rondom het Meer van Ohrid zijn nog enkele ruïnes te vinden uit deze periode. In Skopje staat bovendien een metershoog standbeeld van Alexander, wat het conflict met Griekenland over de historische erfenis van Grieks Macedonië hoog deed oplopen.

Verschillende Servische stammen en andere Slaven drongen rond 600 n. Chr., samen met Turkssprekende Bulgaren, door naar het moderne Noord-Macedonië. Deze periode zou het begin vormen van een lange periode van enkele honderden jaren waarin de Byzantijnen en Slaven om invloed vochten in de Zuidelijke Balkan. Van 867 tot 1056 leefde de macht van het Byzantijnse Rijk nog één keer op, toen onder invloed van een Macedonische dynastie die vanuit Constantinopel een enorm gebied aanstuurde. Maar na de verovering van deze stad door de Ottomanen in 1453, kwam ook het huidige Noord-Macedonië onder Turks gezag. Wat resteert uit deze roerige tijd zijn talloze kerken en kloosters, waarvan het kerkje nabij Ohrid misschien wel de bekendste is.

Het huidige Noord-Macedonië werd eind 14de eeuw veroverd door de Ottomanen en zou meer dan 500 jaar een deel van het Ottomaanse Rijk blijven. Alleen de Albanese leider Skanderbeg was in staat om plaatsen in het moderne westen van Noord-Macedonië te bezetten die onder Ottomaanse heerschappij stonden, zoals de bekende stad Ohrid. De Albanese troepen onder Skanderbeg drongen diep door in het moderne Noord-Macedonië in de Slag bij Mokra, maar hun opmars hield geen stand. Na enkele administratieve herindelingen werd het territorium van Noord-Macedonië opgedeeld onder verschillende Ottomaanse provincies. Deze periode had een grote invloed op het gebied, iets wat vandaag de dag vooral is terug te zien in de grote bazaarwijk in Skopje.

Na de onafhankelijkheid van Servië en Bulgarije van het Ottomaanse Rijk, begon het getouwtrek om Noord-Macedonië. Belgrado zag de Macedoniërs als Serviërs, daar waar Sofia vond dat zij toebehoorden aan het Bulgaarse taalgebied. Uiteindelijk trok Servië aan het langste eind en wisten het overgrote deel van het huidige Noord-Macedonië in te lijven na hun overwinningen in de Balkanoorlogen. Toen Servië zich in 1918 aansloot bij het Koninkrijk Joegoslavië, werd Noord-Macedonië een provincie met de naam Vardar Banovina. Deze provincie had Skopje als hoofdstad en de grenzen kwamen – voor het eerst – overeen met de huidige landsgrenzen van Noord-Macedonië.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Vardar Banovina bezet door Italië. De Italianen voegden de westelijke regio’s van de provincie bij Albanië, omdat hier voornamelijk Albanezen woonden. De rest van het huidige Noord-Macedonië ging naar het pro-Duitse Bulgarije – iets wat tot grote vreugde leidde onder Bulgaarse nationalisten en het overgrote deel van de lokale bevolking. Maar voor een kleine groep Macedoniërs die streefden naar zelfbeschikkingsrecht was de bezetting een ware nachtmerrie. Velen sloten zich daarom aan bij de communistische verzetsbeweging van Josip Broz Tito.

Nadat Tito en zijn communistische partizanen de Italianen en Duitsers wisten te verdrijven, werd Noord-Macedonië onderdeel van het nieuwe socialistische Joegoslavië. Ondanks dat nationalistische retoriek ten strengste verboden was in toenmalig Joegoslavië, gold dit niet voor Macedonië. Tito poogde een eigen Macedonische identiteit te creëren om zodoende Bulgaars nationalisme te ondervangen. Om dit te bewerkstelligen kreeg Macedonië een eigen grondwet, president, regering, staatssymbolen en geschiedenis. Ook werd ingezet op de ontwikkeling van een eigen Macedonische taal, zodat Sofia niet langer kon claimen dat deze slechts een dialect was van het Bulgaars.

De aardbeving van 1963 in Skopje was werkelijk waar verwoestend. Ondanks dat de beving ‘slechts’ een kracht had van 6,1 op de schaal van Richter, kwamen meer dan 1070 mensen om het leven, vielen tussen de 3000 en 4000 gewonden en werden meer dan 200.000 mensen dakloos. Ongeveer 80 procent van de stad werd verwoest. Binnen een paar dagen nadat de aardbeving had plaatsgevonden, hadden reeds 35 landen hulp aangeboden aan Joegoslavië. Ook de Verenigde Staten bood hulp aan, iets wat gezien de spanningen van de Koude Oorlog niet erg gebruikelijk was. Uit de Sovjet-Unie kwam er aanzienlijke hulp. De leider Nikita Chroesjtsjov, bezocht Skopje zelfs persoonlijk. De ruïne van het oude spoorwegstation van de Macedonische hoofdstad is bewaard gebleven als monument voor de slachtoffers van de beving.

Tijdens het uiteenvallen van Joegoslavië verklaarde Noord-Macedonië zich ook onafhankelijk. Dit gebeurde, in tegenstelling tot veel andere voormalige deelrepublieken van Joegoslavië, vreedzaam. Noord-Macedonië, toen onder de naam ‘Republiek Macedonië’, riep op 8 september 1991 de onafhankelijkheid uit. Dit leidde gelijk tot spanningen met Griekenland, omdat Athene vond dat Skopje hellenistische symbolen toe-eigende. Hierop wijzigde Macedonië haar naam tot ‘de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië’, wat de kou enigszins uit de lucht haalde.

In 1999 tijdens de Kosovo-oorlog, was Noord-Macedonië het toneel van tienduizenden NAVO-troepen die zich hier verzamelden ter voorbereiding op een inval van Kosovo. Ook leidde het conflict tot een enorme vluchtelingenstroom van 340.000 Albanese vluchtelingen uit Kosovo die naar Macedonië vluchtten, wat het normale leven in de regio ernstig verstoorde en het evenwicht tussen Macedoniërs en lokale Albanezen dreigde te verstoren. In 2001 grepen etnisch-Albanese opstandelingen, veelal voormalig leden van het Kosovaars Bevrijdingsleger (KLA) naar de wapens in het noorden en noordwesten van de Republiek Macedonië. Ze eisten dat de grondwet zou worden herschreven om bepaalde Albanese minderheidsbelangen, waaronder taalrechten, beter te verankeren. Pas na een gezamenlijke operatie van het Noord-Macedonische leger en een NAVO-troepenmacht konden de gemoederen tot bedaren worden gebracht.