Albanië
Eigenzinnig en uniek op de Balkan
Reis in de voetsporen van de Ottomaanse Sultan, Enver Hoxha en Mussolini's soldaten, dwars door het ruige berglandschap van Albanië
Hoxha's nalatenschap
In Tirana beleef je de impact van een geïsoleerd regime dat vele decennia langer vasthield aan stalinistische dogma's dan de Sovjet-Unie zelf. Tegelijkertijd heeft Tirana niet stilgestaan. De geheime bunker van dictator Enver Hoxha is nu een museum over de communistische geschiedenis van het land. De "piramide van Tirana", gebouwd in 1988 als museum over Hoxha's leven en nalatenschap, zal in 2020 omgebouwd worden tot IT-school voor kinderen. De wijk Blloku ("Het Blok"), tijdens de communistische periode alleen toegankelijk voor de partijelite, is nu het een trendy uitgaansgebied met de hipste kroegen en cafés van de Balkan. Wat er met de villa van Hoxha gaat gebeuren is nog onderwerp van discussie...
Ottomaans erfgoed
Het kostte de Ottomanen meer dan een eeuw voordat de Albanezen volledig onderworpen waren aan hun sultanaat. En zelfs in de eeuwen daarna moesten ze de Albanezen veel autonomie toekennen om het gebied onder controle te houden. Tegelijkertijd werd Albanië een van de meest geïslamiseerde delen van de Balkan. De Albanezen werden erg invloedrijk in de Ottomaanse politiek en in het leger. Maar liefst 42 Grootviziers ("premiers") van het Ottomaanse Rijk waren van Albanese afkomst! Niet alleen in Berat en Gjirokastër (op de Werelderfgoedlijst), maar ook in Krujë en Shkodër is de Ottomaanse invloed in Albanië nog zeer tastbaar.
Verbluffende natuur
70% van Albanië wordt bedekt met bergen, dus het is geen verrassing dat het land een waar wandelaarsparadijs is. De natuur is er vele malen minder verkend dan in bijvoorbeeld Slovenië. De spectaculairste landschappen bevinden zich in het noorden, waar Valbonëdal en Teth liggen. Vanuit Shkodër kun je een trektocht van drie dagen door beide nationale parken maken. Onderweg neem je bovendien een ferry over het Komanmeer, dat eruit ziet als een Noorse fjord. Als je niet de bergen in wil trekken, kun je ook kiezen voor het eiland Sazan bij Vlorë dat pas sinds 2015 toegankelijk is, een rafttocht door de Osumi-kloof, of de natuurlijke warmwaterbronnen bij Bënjë.
Het land van de 173.371 bunkers
In een rustige woonwijk in Shkodër, op het strand van Himarë, hoog in de Albanese Alpen bij Valbonë - over heel Albanië zijn bunkers verspreid, gebouwd van de jaren '60 tot de jaren '80, voor het geval dat het geïsoleerde land zou worden binnengevallen door Joegoslavië of het Warschaupact. De vraag is of de bouw van de bunkers, waardoor weinig staatsgeld voor huizen en infrastructuur overbleef, praktisch en strategisch was, of (ook) een manier was om de bevolking te intimideren. Sommige bunkers zijn omgebouwd tot cafeetjes, andere tot daklozenopvang.
Info
-
Officiële naam: Republiek Albanië
-
Regeringsvorm: Parlementaire republiek met meerpartijenstelsel
-
Inwoneraantal: 2,87 miljoen
-
Oppervlakte: 28.748 km²
-
Hoofdstad: Tirana
-
Officiële taal: Albanees
-
Valuta: Albanese lek
-
Grootste religie: Islam (56,7%)
-
Nationale feestdag: 28 november (Onafhankelijkheidsdag)
Het Vorstendom Arbër wordt opgericht
Het Vorstendom Arbër is het eerste Albanese staatje, met als hoofdstad Krujë.Venetië, Sicilië en Byzantium twisten om Albanië
Tijdens de Vierde Kruistocht en de decennia daarna voeren het Byzantijnse Rijk, het Koninkrijk Sicilië-Napels en de Republiek Venetië, evenals Albanese edelen, oorlog om Albanië. In 1272 sticht Karel I van Napels het Koninkrijk Albanië. Eind dertiende eeuw mengt het Koninkrijk Servië in de strijd om Albanië.
Ottomanen veroveren Albanië
Vanaf eind veertiende eeuw tot en met de vijftiende eeuw verovert het Ottomaanse Rijk geleidelijk de gebieden waar voorheen Albanese prinsen het voor het zeggen hadden. Durrës, de laatste grote Albanese stad, wordt in 1501 veroverd. Hiermee begint een periode van meer dan vierhonderd jaar Ottomaanse heerschappij.
Opstand van Skanderbeg
Skanderbeg, een Albanese gouverneur, keert zich tegen de Ottomaanse Sultan en begint een opstand die vijfentwintig jaar voortduurt. In 1478 sterft Skanderbeg en heroveren de Ottomanen nagenoeg alle Albanese gebieden op de rebellen. Skanderbeg is nog steeds de nationale held van het land.
Liga van Prizren
Na de Russisch-Turkse Oorlog, waarbij de Ottomanen verslagen worden, komen Albanese leiders samen in Prizren om zich uit te spreken voor een verenigd Albanië onder de Ottomaanse Sultan. Ze vrezen de ambities van hun Balkan-buren nu het Ottomaanse Rijk verzwakt is. Langzaamaan radicaliseert de groep tot een onafhankelijkheidsbeweging. In de jaren 1880 worden echter alle onlusten de kop ingedrukt door Ottomaanse troepen.
De onafhankelijkheid wordt uitgeroepen
In 1912, tijdens de Eerste Balkanoorlog, verklaren zowel christelijke en islamitische leiders in Vlorë de onafhankelijkheid van Albanië.
Wilhelm zu Wied wordt vorst van Albanië
In 1913 wordt met het verdrag van Boekarest de Tweede Balkanoorlog beëindigd en wordt een onafhankelijk Albanië opgericht. De half-Nederlandse, half-Duitse Wilhelm zu Wied wordt vorst van Albanië, maar al snel breekt de Eerste Wereldoorlog uit, waarbij Albanië bezet raakt door Italië, Frankrijk, Servië en Griekenland.
Bezetting en chaos
In 1920 nemen de Albanezen de wapens op tegen de bezetters. Ze verdrijven de Italianen en worden uiteindelijk erkend door de Volkenbond. In 1921 wordt het land binnengevallen door Joegoslavië, maar de Volkenbond dwingt de Joegoslaven om terug te trekken.
Opkomst van Ahmet Zogu
Na een zeer onrustige periode wordt in 1922 Ahmet Zogu premier van Albanië. Hij zet al snel een stabiel en autoritair regime op en kroont zichzelf in 1928 tot Koning Zog I. Tegelijkertijd groeit Italiaanse invloed sterk, totdat Mussolini in 1939 het land binnenvalt, bezet en tot protectoraat verklaart.
Hoxha komt aan de macht
Van de verschillende verzetsgroepen in Albanië, die strijden tegen de Italiaanse bezetting, worden uiteindelijk de communisten het machtigst. In mei 1944 komen de communisten samen om een regering te vormen. Enver Hoxha wordt verkozen tot secretaris-generaal. Hoxha zou het land met ijzeren vuist leiden tot zijn dood in 1985.
Banden worden verbroken met de Sovjets
Albanië raakt langzaam maar zeker geïsoleerd als Chroesjtsjov in 1956 het door Hoxha geliefde stalinisme veroordeelt. In 1960 steunt Albanië China in het diplomatieke conflict tussen Mao’s China en de Sovjet-Unie en in 1961 worden officiële relaties tussen het land en de Sovjet-Unie verbroken.
Banden worden ook verbroken met China
Na de dood van Mao in 1976 verkoelen ook de banden met China.
Hoxha verlaat het toneel
Geleidelijk geeft Hoxha meer macht aan Ramiz Alia, die de macht overneemt als Hoxha in 1985 sterft. Alia begint in 1989 met economische hervormingen.
Val van het communisme
Te midden van sociale en economische crisis worden de eerste vrije verkiezingen gewonnen door de democratische oppositie onder leiding van Sali Berisha.
Anarchie
Het nieuwe, geliberaliseerde financiële systeem van Albanië stort in doordat het gebaseerd is op allerlei frauduleuze constructies. Rellen breken uit en een internationale troepenmacht onder leiding van Italië wordt naar het land gestuurd.
Albanië wordt lid van de NAVO
In 2008 nodigt de NAVO Albanië uit om lid te worden. Dit proces wordt afgerond in 2009.
