De 6000 rotstekeningen in Gobustan bestrijken samen wel 40.000 jaar geschiedenis. Van ver voor onze jaartelling tot aan de middeleeuwen werden op de Azerbeidzjaanse rotsen de jacht, schepen, flora en fauna afgebeeld.

In de oudheid was Azerbeidzjan onderdeel van verschillende rijken, met als laatste het Perzische Sassanidenrijk. In de zevende eeuw was dit rijk verzwakt door interne machtsstrijd en vele oorlogen tegen de Byzantijnen.

De verschillende rijken op de Kaukasus konden geen weerstand bieden aan de oprukkende Arabieren in de zevende eeuw. Het eind van de Sassaniden betekende ook het einde van hun Zoroastrische religie. De christelijke Kaukasische Albanezen werden ook verslagen door de Arabieren en ze brachten de islam naar Azerbeidzjan, wat er nog steeds de grootste religie is. 

Azerbeidzjan maakte steeds deel uit van rijken die opkwamen en weer vervielen. Dominant in de geschiedenis is de Turkse en Perzische invloed. Een voorbeeld uit de middeleeuwen is het Turks-Perzische Seltsjoekenrijk. De Azerbeidzjaanse taal is nauw verwant aan het Turks.

 De Perzische sjah Ismail was tweetalig Azerbeidzjaans-Perzisch. Zijn poëzie had een sterke invloed op de ontwikkeling van het Azerbeidzjaans als literaire taal. Ismail was de aanvoerder van de Iraanse Safaviden die stand hielden tot in de 18e eeuw, tot de Ottomanen kort aan de macht kwamen in 1722.

Sjah Nadir trad aan als groots militair leider van Perzië en maakte een einde aan de korte periode onder het Ottomaanse rijk (1722-1736). Nadir was van Turkmeense afkomst, een ander Turks volk. Onder Nadirs heerschappij maakte Azerbeidzjan deel uit van een rijk dat tot aan India streek.

 

Na de Perzische-Russische oorlogen in 1813 en 1828 werd Azerbeidzjan verdeeld tussen het Russische rijk en Perzië. Het zuiden van Azerbeidzjan bleef Perzisch maar Perzië verloor flink aan invloed op de Kaukasus, een grote winst voor de Russische tsaar Nicolaas I. 

 

De eerste oliebron werd met moderne technologie aangeboord ten zuiden van Bakoe. De negentiende eeuwse boom is terug te zien in de straten van Bakoe met een specifieke bouwstijl uit die periode. De olie industrie brengt Azerbeidzjan nog steeds welvaart en een zekere onafhankelijkheid van Rusland en andere oliestaten, maar het maakt de Azerbeidzjaanse economie ook erg gevoelig voor schommelingen in de olieprijs.

Het Rode Leger bezette Azerbeidzjan en de Socialistische Republiek Azerbeidzjan werd uitgeroepen. In 1922 was Azerbeidzjan deel van de Transkaukasische Sovjet Federale Republiek, een van de stichters van de Sovjet Unie. In 1936 kwam er een eind aan deze Transkaukasische republiek en werd Azerbeidzjan een aparte republiek onder de Sovjet-Unie.

Nagorno-Karabach zocht aansluiting bij Armenië maar in deze regio leefden ook veel Azeris. Gevolg van de spanningen is dat de Armeense minderheid Azerbeidzjan begon te verlaten en Azeris naar Nagorno-Karabach trokken. In de stad Sumqayit kwamen minstens 26 Armeniërs en 6 Azeris door geweld om het leven.

Met het uiteenvallen van de Sovjet Unie stemde het Azerbeidzjaanse parlement ervoor om onafhankelijk te worden. Nagorno-Karabach riep ook de republiek uit en het Armeens-Azerbeidzjaanse conflict over deze regio laaide weer op. In 1992 worden 600 Azeris gedood op de vlucht voor een Armeense aanval. Ayaz Mutallibov werd verkozen tot eerste president. 

 

Armenië, Azerbeidzjan en Nagorno-Karabach tekenen een wapenstilstand. Etnische Armenen houden de macht in Nagorno-Karabach. Azerbeidzjan tekent in hetzelfde jaar het ‘contract van de eeuw’ met internationale partijen voor de exploitatie van drie olievelden in de Kaspische zee.

 

Het Azerbeidzjaans (ook bekend als het Azeri) is een Turkse taal. De Azerbeidzjaanse overheid koos in 2001 definitief voor het ons bekende Latijnse schrift. Het Azerbeidzjaans werd eerder in het Perzische en Russisch cyrillische schrift geschreven omdat Azerbeidzjan door de eeuwen heen deel uitmaakte van het Perzische en Russische rijk.

Azerbeidzjan won het songfestival in 2011 en mocht aansluitend het evenement organiseren waarvoor het land speciaal de Crystal Hall bouwde. Azerbeidzjan investeert veel oliegeld in de organisatie van grote internationale (sport)evenementen. Daarmee ligt ook de mensenrechtensituatie onder een vergrootglas.