Kazachstan
Land van uitersten
Ontdek onmetelijke steppes, gloednieuwe wolkenkrabbers en besneeuwde bergtoppen en reis per trein door een van de grootste landen ter wereld.
Akmola, Astana, Nur-Sultan
In 1830 werd het huidige Nur-Sultan gesticht als "Akmola", een klein vestingstadje, later Akmolinsk genoemd. In 1961 werd het omgedoopt tot Tselinograd, stad van de "maagdelijke steppes", die Chroesjtsjov zo snel mogelijk om wilde toveren in vruchtbare landbouwgrond. Met de onafhankelijkheid van Kazachstan in 1991 werd de oorspronkelijke naam Akmola aan de stad teruggegeven. Maar in 1998 wordt Akmola "Astana", een nieuwe hoofdstad voor het nieuwe Kazachstan. Futuristische wolkenkrabbers werden uit de grond gestampt met oliegeld. In 2019 veranderde de naam van stad wederom, ter ere van het leiderschap van ex-president Nursultan Nazarbajev. Astana is nu Nur-Sultan.
Mausoleum in de woestijn
Op de grens tussen de Kazachse steppe in het noorden en de woestijn met haar prachtige Turks-Perzische oasesteden in het zuiden, ligt Türkistan. Van de zestiende tot de achtste eeuw was het de hoofdstad van het Khanaat Kazachstan. Al eeuwenlang komen pelgrims naar Türkistan om het mausoleum boven het graf van de soefi en filosoof Ahmed Yasawi te bezoeken. Volgens de lokale overlevering waren vroeger drie bezoeken aan het mausoleum gelijk aan één keer de hadj ondernemen naar Mekka.
Erfenis van de Sovjets
Ooit lag op de Oezbeeks-Kazachse grens de vierde grootste binnenzee ter wereld en werd er één zesde van alle vis in de Sovjet-Unie gevangen. Begin jaren zestig werd besloten dat de koers van de rivieren die de zee voeden, veranderd moest worden zodat de woestijn van Oezbekistan geïrrigeerd kon worden. Aanvankelijk werd Oezbekistan door de irrigatie de grootste exporteur van katoen ter wereld. Maar de Aral Zee begon op te drogen. Schepen kwamen droog te liggen, het water werd te zout, de vissen stierven. In 2007 was er nog maar 10% over van de oorspronkelijke zee. Maar sinds 2005 werken wetenschappers, de Wereld Bank en de Kazachse overheid samen om de zee te herstellen. In het noorden keren het water en de vissen langzaam terug...
De uitlopers van de Himalaya
Armenië is rijk aan bijzondere Sovjet-architectuur. Boven het Sevan-meer zweeft bijvoorbeeld een betonnen avantgarde hotel uit de jaren ’30, waar Jean-Paul Sartre en Simone de Beauvoir op bezoek waren in de jaren ’60. In de tweede stad van het land, Gjoemri, vind je stalen fonteinen, torenhoge grijze sculpturen en rode reliëftekeningen uitgehakt in de gevel van het treinstation. Jerevan zelf wordt vaak de “roze stad” genoemd, vanwege de eindeloze rijen Sovjet-flatgebouwen in roze pastelkleuren.
Info
-
Officiële naam: Republiek Kazachstan
-
Regeringsvorm: Presidentiële republiek
-
Inwoneraantal: 18,6 miljoen
-
Oppervlakte: 2.724.900 km²
-
Hoofdstad: Nur-Sultan (Astana)
-
Officiële taal: Kazachs, Russisch
-
Valuta: Kazachse tenge
-
Grootste religie: Islam (70.2%)
-
Nationale feestdag: 25 oktober (Dag van de Republiek)
Rijk der Göktürken
In de vijfde eeuw verenigen de Göktürken allerlei Turkse volkeren en stammen in Centraal-Azië in één staat. Door interne verdeeldheid valt dit rijk, dat van de Zwarte Zee tot in Mongolië strekte, uiteen in de achtste eeuw. Hierna vormen de Oghuz Turken een nieuw verbond van stammen in het huidige Kazachstan.Islamisering
In de achtste en negende eeuw worden delen van zuidelijk Kazachstan door de Arabieren veroverd en geïslamiseerd. (Ondanks de lange Russische en Sovjet-overheersing is 70% van de Kazachen nog steeds islamitisch.) Tot aan de dertiende eeuw wisselen verschillende Turkse rijken (khanaten) elkaar af.
Mongoolse verovering van Centraal-Azië
De Mongoolse stammen, onder leiding van Dzjengis Khan, veroveren Centraal-Azië. Na de dood van Dzjengis Khan kwamen de Kazachse gebieden onder de heerschappij van de Gouden Horde, gesticht door zijn zoon.
Veroveringen van Timoer
De Mongoolse krijgsheer Timoer verovert delen van Zuid-Kazachstan. In het soennitische rijk van de Timoeriden bloeit eeuwenlang de Turks-Perzische cultuur. Rond 1390 laat Timoer in de stad Türkistan een gigantische tombe bouwen op het graf van filosoof en soefi Ahmed Yasawi. Hij sterft in 1405 in het huidige Kazachstan.
Het Kazachse khanaat
Na de val van de Gouden Horde wordt vanuit de huidige regio Almaty een Kazachs rijk gesticht, dat zich steeds verder uitbreidt. Naarmate er meer verdeeldheid ontstaat tussen de drie confederaties van stammen (jüz) in het rijk en bovendien Mongoolse en Russische aanvallen toenemen, verzwakt deze eerste Kazachse “staat”.
Russische verovering en kolonisatie
In de negentiende eeuw wordt de Kazachse steppe veroverd en langzaam gekoloniseerd door het Russische Rijk.
Basmatsjiopstand
Veel Kazachen voegen zich bij de Basmatsjiopstand tegen het Russische Rijk en vervolgens het binnenvallende Rode Leger.
Hongersnood door Stalin’s landbouwcollectivisatie
Tussen 1930 en 1933 sterven meer dan een miljoen mensen. Volgens sommige schattingen komt meer dan 40% van de totale bevolking om. Doordat de ramp een disproportioneel effect heeft op de etnisch Kazachse bevolking, is nog maar 38% van de inwoners etnisch Kazachs in 1933 (dit was 60% in 1930).
Oprichting van de Kazachse Socialistische Sovjetrepubliek
Kazachstan wordt een volwaardige republiek binnen de Sovjet-Unie.
Maagdelijke-grondencampagne
In 1953 start Chroesjtsjov een grootschalig programma om de landbouw van de Sovjet-Unie te hervormen en uit te breiden. Ongeveer 2 miljoen kolonisten uit voornamelijk Rusland vestigen zich in Kazachstan. De Maagdelijke-grondencampagne loopt uiteindelijk uit op een mislukking.
Zjeltoksan-rellen
Wanneer Gorbatsjov een nieuwe leider van de Kazachse communistische partij aanstelt, die niet etnisch Kazachs maar Russisch is, gaan er tienduizenden de straat op in Almaty. Het mondt uit in een bloedbad.
Onafhankelijkheid en begin van het Nazarbajev-tijdperk
Kazachstan wordt met de val van de Sovjet-Unie onafhankelijk in december 1991. Nursultan Nazarbajev, die al in 1989 leider van de Communistische Partij in Kazachstan was geworden, wint moeiteloos de eerste verkiezingen en wordt president van het nieuwe land. Hij zou regeren tot 2019 (bijna drie decennia lang).
De Kazachse hoofdstad verplaatst van Almaty naar Astana
Voorheen was Astana (toen nog Akmolinsk of Akmola genoemd) een klein stadje. Nu groeit het uit tot een geplande, moderne metropool, op basis van Kazachse oliedollars.
Einde van het Nazarbajev-tijdperk
Na tussen 2005 en 2015 zijn presidentiële macht flink te hebben verstevigd, laat Nazarbajev in 2017 de teugels weer een klein beetje vieren. In maart 2019 kondigt hij zijn vertrek aan en wordt hij opgevolgd door Kassym-Jomart Tokajev, die voorheen werkzaam was bij de VN. Als blijk van dank voor het leiderschap van Nursultan Nazarbajev wordt de hoofdstad Astana hernoemd tot Nur-Sultan.
